ESA-in Herschel svemirska opservatorija potrošila je zadnje zalihe rashladnog helijuma i prestao sa radom.
Najpoznatiji evropski svemirski teleskop Herschel, nakon tri godine rada ostao je bez zaliha tečnog helijuma koji mu je omogućavao hlađenje opreme blizu apsolutne nule, te je, kako kažu, sklopio svoje oči koje su gledale u dubine hladnog svemira.
Ovaj događaj nije bio neočekivan, jer je predviđeno da 2.300 litara tečnog helijuma nakon tri godine potpuno ispari, a potvrda toga je došla ovih dana, kada je Herschel poslao poruku kontroli na Zemlji da dolazi do povećanja temperature kod svih njegovih instrumenata.
Hlađenje tečnim helijumom bilo je od velike važnosti, jer je omogućavalo Herschelu vršenje visoko osetljivih opservacija hladnog svemira, te uvid u prizore koji su nam razjasnili mnogo detalja o nastanku zvezda, galaksija i čitavog svemira.
Tokom tri godine rada, Herschel je sproveo 35.000 naučnih opservacija, prikupljajući podatke punih 25.000 sati, tokom obavljanja 600 naučnih projekata.
Arhiva podataka koju je prikupio izučavaće se duže nego što je teleskop radio, te se veruje kako će nam ti podaci otkrivati nove spoznaje u svemiru još dugo nakon što Herschel više neće pretraživati dubine svemira.
Među najpoznatijim otkrićima Herschela valja izdvojiti snimke skupine gase i prašine u našoj galaksiji Mlečnoj stazi, koje su predstavljale svojevrsnu ilustrovanu istoriju nastanka zvezda. Te jedinstvene infracrvene opservacije pružile su astronomima novi pogled u to kako turbulentne mešavine gasovitih oblaka u međuzvezdanom prostoru stvaraju vlaknaste strukture poput mreže, unutar hladnih molekularnih oblaka, pa ukoliko se zadovolje pravi uslovi, tada stvar preuzima gravitacija koja fragmente i nakupine spaja u čvrsta jezgra.
Duboko unutar tih jezgara se nalaze protozvezde, seme novih zvezda koje nežno greju svoju okolinu prašine samo nekoliko stepeni iznad nule, odajući svoje lokacije visoko osetljivim Herschelovim očima. Pored toga Herschel je zaslužan i za otkriće molekula kiseonika u blizini magline Orion, a snimio je i mladu zvezdu nalik Suncu koja je brzinom od 200.000 kilometara na sat izbacila mlaz vode u interstelarni prostor.
Herschel je tako obavio jedan od najvećih astronomskih poslova svih vremena, pa ga nećemo previše žaliti, već slaviti kao jedno od najvećih postignuća ljudske civilizacije.
Izvor: vidi.hr